“اعتماد اجتماعی در ایران” عنوان مجموعه نشستهایی است که در سال 1394 برگزار شد.
اعتماد اجتماعی از پیششرطهای کلیدی برای حفظ موجودیت جامعه است و برای حل مسائل اجتماعی ضروری مینماید، زیرا باعث شکلگیری آرامش و امنیت روانی میشود و برای تحرک اقتصادی و افزایش مشروعیت نظام سیاسی و اجتماعی ضرورت دارد. اعتمادْ پیشبینی و کنترل دنیای انسانی را ممکن میکند و به ما امید و اطمینان میدهد که میتوانیم تصمیمگیری و برنامهریزی کنیم.
اعتمادْ راهبردی برای سازگاری افراد با محیط اجتماعی است. اگر در سادهترین روابط اجتماعی روزمره اعتماد نباشد، آرامش ما و اطمینان ما به آینده مختل میشود و مجبوریم با تردید و هراس گام برداریم. کافی است این دایره را به روابط مردم با یکدیگر و رابطة ملت با حکومت گسترش دهیم. در چنین پهنة گستردهای از ارتباطات و تعاملات، زوال اعتماد اجتماعی گاه پیامدهای جبرانناپذیری خواهد داشت که ممکن است چندین نسل را درگیر آسیبها و مسائل اجتماعی کند.
وقتی اعتماد عمومی به افراد و نهادها- از همسایهها و قوموخویش گرفته تا سازمانهای خردوکلان- آسیب ببیند، مردم بدبین و سرخورده میشوند و کمتر تمایل خواهند داشت که در روابط اجتماعی، سرمایههای مالی و عاطفی و فرهنگی خود را هزینه کنند.
بیاعتمادی باعث شکلگیری بدبینی و دشمنی در روابط اجتماعی میشود. بیاعتمادی اجتماعی، بهدلیل کجکاریهایی که در نهادهای اجتماعی بهوجود میآورد، مسائل اجتماعی ساده را به بحرانهایی بزرگ تبدیل میکند و باعث میشود که حتی بهترین راهکارها درزمینة حلوفصل مسائل اجتماعی ناکام بماند. بنابراین، نباید آمارهایی را که بیانگر کاهش اعتماد اجتماعی در ایران است، نادیده گرفت. اعتماد اجتماعي، بهدلیل نقش مهم آن در روابط بین مردم و حكومت و نهادها و گروههاي واسطه، اختلال در تعاملات اجتماعي را كاهش ميدهد و بنابراین، ارتباطی تنگاتنگ و دوسویه با مفهوم سرمایة اجتماعی دارد.
بهاینترتیب، باتوجهبه اهمیت اعتماد اجتماعی، مسئولان مؤسسة رحمان- که هدفش مطالعه و پژوهش در حوزة مسائل و آسیبهای اجتماعی است- تصمیم گرفتند تا به موضوع اعتماد اجتماعی بپردازند و ابعاد گوناگون آن را بحث و بررسی کنند.
این مجموعه شامل نشستهای زیر است:
- سخنرانی ناصر تقویان، با عنوان «آیندۀ سرمایۀ اجتماعی دانشگاهیان»، مرداد 1394
- سخنرانی امیرمعین نیکزاد لاریجانی، با عنوان « فرهنگ اعتماد در عصر مشروطه»، مهر1394
- سخنرانی هادی خانیکی،با عنوان «تحول ساختار رسانه و مسالۀ اعتماد اجتماعی»، آذر 1394
- سخنرانی نعمتالله فاضلی، با عنوان «اعتماد به عنوان مسالۀ فرهنگی معاصر ایران»، دی 1394
- سخنرانی حسین راغفر و دکتر علی دینی ترکمانی، با عنوان « افول اعتماد اجتماعی؛ علت ها، پیامدها و راهکارها»، بهمن 1394