دومین گزارش وضعیت اجتماعی ایران (1388-1396)

دومین گزارش وضعیت اجتماعی ایران موسسه رحمان به عنوان نهادی غیر دولتی همواره تلاش در شناسایی، پیشگیری و کاهش آسیب های اجتماعی داشته است. تهیه و تدوین گزارش های وضعیت اجتماعی یکی از رسالت های این موسسه مردم نهاد است که در اولین گام با تدوین گزارش وضعیت اجتماعی ایران (1380-1388) آغاز و تا کنون ادامه یافته است.

«گزارش وضعیت اجتماعی زنان در ایران (1380-1390)»، «وضعیت توسعه انسانی در ایران؛ آسیب‌پذیری و تاب‌آوری»، و «گزارش وضعیت اقشار آسیب پذیر و آسیب دیدگان اجتماعی (1396-1382)» از دیگر گزارش های وضعیت تدوین شده است. از آنجا که تهیه گزارش های ده ساله از سیاست های موسسه است، دومین گزارش وضعیت اجتماعی ایران (1388-1396)، با مدیریت علمی دکتر میرطاهر موسوی تدوین شد.
این گزارش متشکل از چهار بخش و با محوریت نابرابری تدوین شده است.

بخش اول

با عنوان “نابرابری و فقر” و با مدیریت دکتر زاهدی مازندرانی و دکتر شیانی شامل 10 مقاله است که به مسائل نابرابری اقتصادی، قومیت ها، آموزش و منطقه‌ای می‌پردازد.

• نابرابری‌­های فضایی و پی­امدهای آسیب‌شناختی آن در ایران                       پرویز پیران
• درباره نابرابری قومی در ایران                                                              حمیدرضا جلایی­‌پور
• مطالعه اثر عوامل اقتصادی بر آسیب­‌های اجتماعی                                   حسین راغفر، زهرا شکوری
• نابرابری توسعه منطقه‌­ای در پهنه­‌های قومیتی و مناطق مرکزی کشور             حجت­‌الله میرزایی، حسن یحیوی
• تحلیلی بر نابرابری­‌های شهر و روستا در ایران و پی­­امدهای آسیب­‌شناختی آن   محمدرضا رضوانی
• نابرابری در رفاه اجتماعی و پی­امدهای آسیب­‌شناسی آن                             محمدحسین شریف‌­زادگان
• وضعیت ملی آموزش در ده سال اخیر                                                   مقصود فراستخواه، محمدجواد      صالحی، معصومه قارون، رضا منیعی، نسرین نورشاهی
• نابرابری اقتصادی و چالش­های فراروی توسعه در ایران                               فرشاد مومنی، حسین رجب­‌پور
• گزارش وضعیت اجتماعی: نابرابری­های قومی در ایران                                ابراهیم حاجیانی
• جمع‌­بندی: چارچوبی تحلیلی برای شناخت نابرابری­های اجتماعی در ایران       محمدجواد زاهدی مازندرانی، ملیحه شیانی

بخش دوم

با عنوان “نابرابری، همبستگی اجتماعی و سرمایه ی اجتماعی” و با مدیریت دکتر گودرزی و دکتر رضایی شامل 3 مقاله است که به مسائل همبستگی و سرمایه ی اجتماعی می پردازد.

• روند تحول سرمایه اجتماعی در ایران از 1385تا1395                  میرطاهر موسوی، فائزه جغتایی
• نهادهای مدنی و همبستگی اجتماعی                                      آرمان ذاکری
• جدایی گزینی فضایی و مداخلات کالبدی در کلان­شهر تهران           آرش نصر اصفهانی
• جمع­‌بندی: روندهای گسیخته­‌ساز                                           محسن گودرزی

بخش سوم

با عنوان “نابرابری و آسیب های اجتماعی” و با مدیریت دکتر موسوی و مهندس عبدی شامل 10 مقاله است که به مسائل بازنشستگان، زنان و کودکان کار، نابرابری و جرم، حاشیه نشینی، تخریب محیط زیست، طلاق، و سلامت می پردازد. آخرین بخش با عنوان “سازوکارهای تولید فقر و نابرابری” با مدیریت دکتر مدنی و شامل 6 مقاله به مسائل اقتصاد سیاسی، اقتصاد غیر رسمی، سیاست های کلان اقتصادی، و جهانی شدن اقتصاد می پردازد.

• تحولات جمعیتی در ایران: نابرابری­‌ها و پی­امدها                       محمدجلال عباسی شوازی، رسول صادقی
• نابرابری درآمدی و تاثیر آن بر اشتغال نیروی کار                       علی سرزعیم
• فقر بازنشستگان در ایران                                                    فرشید یزدانی، علیرضا خیراللهی
• گزارش وضعیت کار کودکان در ایران                                      مروئه وامقی، فرشید یزدانی
• نابرابری جنسیتی و وضعیت زنان ایرانی                                 فاطمه جواهری، لیلا فلاحتی
• نابرابری­‌های اقتصادی-اجتماعی و جرم در جامعه ایران               سید حسین سراج‌­زاده، احمد جعفری
• طلاق؛ نابرابری و تغییرات در ایران                                         عباس عبدی
• حاشیه‌­نشینی و اسکان غیررسمی، بازتاب فضایی فقر و نابرابری شهری  اسدالله نقدی
• تخریب محیط زیست و نابرابری‌­های محیط‌زیستی در ایران          عباس صالحی بابلسر، زهرا پازوکی‌نژاد
• عدالت در سلامت                                                               محمدرضا واعظ‌مهدوی، زینب واعظ‌مهدوی
• جمع‌­بندی: تله نابرابری‌­های اجتماعی                                       عباس عبدی

بخش چهارم: سازوکارهای تولید فقر و نابرابری در ایران

• اثر سیاست­های کلان اقتصادی و پولی بر توزیع درآمد در ایران                      اسماعیل ابونوری
•   بررسی تاثیرات توسعه انسانی بر نابرابری در ایران از دهه 1370 تا امروز      میترا عظیمی
• بررسی تاثیرات عوامل اجتماعی بر نابرابری در ایران                                  رضا امیدی
•   اقتصاد سیاسی نابرابری در ایران                                                       پرویز صداقت
• اقتصاد غیر رسمی و نابرابری در ایران                                                   علی عرب مازار یزدی
• بررسی آثار جهانی شدن اقتصاد بر نابرابری در ایران(1370-1394)               علی دینی‌­ترکمانی
• جمع­‌بندی: سازوکارهای تولید فقر و نابرابری در ایران                                سعید مدنی قهفرخی

نویسندگان مقالات دومین گزارش وضعیت اجتماعی ایران، جمعی از اساتید و فعالان حوزه علوم اجتماعی، آموزش عالی، اقتصاد، توانبخشی، و جغرافیا هستند.
این گزارش در دو جلد با عنوان های “همبستگی اجتماعی و نابرابری” و “آسیب های اجتماعی و نابرابری”، توسط انتشارات آگاه منتشر شده و به‌صورت دوره ای عرضه شده است.

*** برای تهیه جلد اول این کتاب به اینجا و برای تهیه جلد دوم به اینجا مراجعه کنید.