علی‌احمد رفیعی‌راد
اچ‌آی‌وی/ایدز یک بیماری مزمن غیرقابل درمان قطعی است که با دارودرمانی می‌توان آن‌را کنترل نمود، با این حال اثرات ناتوان کننده زیادی بویژه در تشخیص دیرهنگام بر فرد مبتلا می‌گذارد. همچنین با استیگما و انگ زیاد و پیچیده‌ای همراه است که پذیرش و درمان آن‌را با مشکل مواجه می‌کند. این بیماری گرچه وضعیتی است که ورای مرزهای قشربندی و طبقاتی می‌رود ولی به دلایلی، عمده مبتلایان آن از میان افراد نامرئی و حاشیهای بوده که توان محافظت از خود در برابر عوامل بیماری‌زا را ندارند. سوای مبتلایان فرودست، استیگما و انگ مرتبط حتی مبتلایان فرادست را نیز در خود حبس نموده و از افشاء بیماری جلوگیری می‌کند. با توجه به پیچیده و چند بعدی بودن اچ‌آی‌وی/ایدز برای فهم درست وضعیت مبتلایان می‌توان از رویکرد چند منظری میان برشی استفاده نمود.
وفق رویکرد میان برشی یا تقاطع باوری (Intersectionality) وابسته دانستن هویت به یک ویژگی عام مورد قبول نیست، زیرا در این گونه طبقه‌بندی‌های یکدست کننده، تجارب خاص، نامرئی می‌شود. از این‌رو یک رویکرد تحلیلی مناسب باید به تاثیرات همزمان در زندگی اجتماعی اشاره داشته باشد. وابسته به چنین رویکردی بسیاری از محققان، رویکرد میان برشی را برای کشف و درک نابرابری‌های درهم تنیده ضروری می‌دانند. چنین مفهومی برای آگاهی درست از وضعیت زندگی افراد نامرئی و حاشیهای بسیار راهگشا است.
برای تاثیرات همزمان در زندگی مبتلایان اچ‌آی‌وی/ایدز می‌توان علاوه بر بیماری، همزمان متغیرهای جنس، سن، محل سکونت، وضعیت افشاء، وضعیت شغلی، وضعیت تحصیلی، وضعیت درآمد، میزان حمایت‌های اجتماعی، وضعیت وابستگی به مواد مخدر، محرک و الکل، سابقه زندان، وضعیت معلولیت، سلامتی و میزان پیشرفت بیماری و مانند آن را نیز اضافه نمود. فرودستی در هر کدام از مزیت‌های پیشگفته یا ارتکاب رفتارهای پرخطر اشاره شده به مثابه وزنه سنگینی است که به پای فرد مبتلا بسته می‌شود و او را به پایین رده‌بندی نظام اجتماعی می‌کشاند.
به بیانی ساده‌تر هر کدام از متغیرهای برهم‌کنش اخیر می‌توانند وضعیت و شدت مساله را پیچیده‌تر نمایند. به طور مثال اگر همزمان فرد مبتلا زن سوءمصرف کننده مواد مخدری باشد که بی‌سواد یا کم‌سواد است، شغل و درآمدی نداشته و از شبکه اجتماعی خویشاوندی و دوستی نیز طرد شده باشد، غلظت مساله بسیار بیشتر و برون رفت یا تعدیل آن نیز بسیار دشوار است. بر این اساس اضافه بر لزوم کاربرد مددکاری جامعه‌ای در سطوح متفاوت برای آسیب‌دبدگان اچ‌آی‌وی/ایدز، لازم است متغیرهای تاثیرگذار زمینه‌ای برای کاهش آلام رنج‌دیدگان این بیماری نیز در نظر گرفته شود.
منظر میان برشی در تلفیق با اندیشه‌های ساختگرایانه به ما یادآوری می‌کند که نظام‌های همزی چگونه به وجود آمده و همدیگر را تقویت می‌کنند، از این‌رو در ارتباط با بیماران اچ‌آی‌وی و شرایط درهم تنیده آنها سوال اساسی باید این باشد که این شرایط چگونه به وجود آمده است؟ پاسخ درست به این سوال و سوالات مشابه توجه ما را به جای مبارزه با بیمار و انگ زدن به او به بیماری و شرایط بیماری‌زا جلب خواهد کرد.
* برای مطالعه یادداشت مرتبط دیگر اینجا کلیک کنید.
** یادداشت ” مبتلایان اچ‌آی‌وی از منظر میان برشی ” در روزنامه شرق شماره 4158 به تاریخ 1400/09/10 منتشر شده است.
آدرس: تهران، میدان توحید، خیابان نصرت غربی، پلاک 56، طبقه اول
تلفن : 66945809 - 66120198
ایمیل : rahman.org.ir@gmail.com
فکس : 66581775
موبایل : 09360464376
انجمن جامعه‌شناسی ایران
انجمن ایرانی اخلاق در علوم وفناوری
انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات
شبکه ملی مؤسسات نیکوکاری و خیریه
بنیاد کودک
جامعه یاوری فرهنگی
تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت موسسه رحمان است.
Copyright 2019 All Rights Reserved