گزارش وضعیت اجتماعی زنان در ایران

Description

گزارش وضعیت اجتماعی زنان در ایران (۱۳۸۰-۱۳۹۰) طی سال‌های گذشته، مجموعه‌ای از تحولات داخلی و فراملی، موقعیت زنان ایرانی را دگرگون کرده است. وقوع انقلاب اسلامی و رشد ارزش‌های عدالت‌خواهانه، گسترش آزادی‌های مدنی، فرایند نوسازی و توسعه‌ی جامعه، دگرگونی ارزش‌های سنتی، افزایش تحصیلات دانشگاهی، بهره‌مندی از رسانه‌های جمعی و دسترسی به اطلاعاتی که در سطح جهانی گردش دارد، در مجموع، میزان سرمایه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی زنان را ارتقا داده است. این وضعیت به‌تدریج جایگاه زنان را در سلسله‌مراتب جامعه و نقش آن‌ها را در اداره‌ی‌ امور کشور متحول ساخته است.

در این فرایند، عرصه‌های تازه‌ای برای افزایش توانمندی‌ها و بروز شایستگی‌های زنان فراهم آمده است، اما هنوز هم زنان بیش از مردان از تبعیض، تحقیرشدگی، خشونت، تجاوز جنسی، فقر، کم‌سوادی و احساس ناامنی در رنج‌اند‌؛ در حالی ‌که الگوی «توسعه‌ی جامعه» بر پایه‌ی هر نظام عقیدتی و هر پارادایم علمی که شکل گرفته باشد، عدالت فراگیر، رعایت حقوق انسان‌ها و رفع محرومیت از افراد آسیب‌پذیر از جمله اهداف یا نتایج مورد انتظار آن است. از این رو، ضروری است نیازها، مشکلات و ظرفیت‌های زنان به‌طور پیوسته و از ابعاد گوناگون شناسایی شود تا قوت و ضعف سیاست‌ها، برنامه‌ها و عملکردهای مربوط به آنان مشخص گردد. بینشی که از این طریق به‌دست می‌آید، نه تنها چارچوبی برای شناخت وضعیت این قشر عمده‌ی جامعه فراهم می‌آورد، بلکه می‌تواند برای چاره‌جویی از مشکلات موجود، رفع تبعیض و احیای حقوق انسان‌ها به کار آید.

گزارش وضعیت اجتماعی زنان در ایران به منزله کوششی درجهت شناخت وضعیت زنان در دهه 80، در سال 1394 به کوشش نشر نی منتشر شد و در سال 1395 به چاپ دوم رسید. این کتاب به همت فاطمه جواهری، مدیر طرح، و با گردهم آمدن چهل نفر از پژوهشگران و استادان دانشگاه درباره 24 موضوع مربوط به زنان تدوین شده است.

فهرست تفصیلی کتاب گزارش وضعیت اجتماعی زنان بدین شرح است:

بخش اول: سطح خرد

• فصل اول: سیمای جمعیتی زنان

• باروی، امید زندگی و مرگ‌ومیر / شهلا کاظمی‌پور
• سالمندی زنان / زینب کاوه‌فیروز
• مهاجرت زنان / محمد میرزایی، علی قاسمی‌ اردهالی

• فصل دوم: وضعیت آموزش زنان

• تحصیلات پایه و دانشگاهی زنان / مقصود فراستخواه، رضا منبعی، محمد آتشک

• فصل سوم: سلامت زنان

• سلامت جسمی زنان / شیرین احمدنیا
• سلامت روانی زنان / احمدعلی نوربالا، فاطمه نوربالا

بخش دوم: سطح متوسط

• فصل اول: روند ازدواج و طلاق

• روند ازدواج و طلاق / امید علی احمدی

• فصل دوم: دگرگونی ارزش‌ها و هنجارهای خانوادگی

• دگرگونی ارزش‌ها و هنجارهای خانوادگی / محسن گودرزی

بخش سوم: سطح کلان

• فصل اول: حوزه اقتصادی

• فقر معیشتی و اشتغال زنان / حسین راغفر، میترا باباپور
• ارزش اقتصادی کارخانگی زنان / حسن طایی، نرگس مرادی
• نسل جدیدی از زنان سرپرست خانوار / ژاله شادی‌طلب، پریسا نخعی
• جایگاه شغلی زنان در مواضع مدیریتی / زهرا نژادبهرام

• فصل دوم: حوزه سیاسی

• مشارکت سیاسی زنان / الهه کولایی
• مشارکت زنان در مناصب سیاسی / احمد گل‌محمدی

• فصل سوم: حوزه فرهنگی

• اوقات فراغت و مصرف کالاهای فرهنگی زنان / محمد فاضلی، نفیسه رضایی
• زنان و تولید کتاب / مجید صیادی
• زنان و مطبوعات / هادی خانیکی
• زنان هنرمند / اعظم راودراد

• فصل چهارم: حوزه اجتماعی

• تحلیل جنسیتی مشارکت اجتماعی زنان / مرضیه موسوی خامنه، افسانه کمالی
• وضعیت حقوقی زنان / اشرف گرامی‌زادگان
• جرائم و بزهکاری زنان / سیدحسین سراج‌زاده، احمد جعفری
• ترس از جرم و بزه دیدگی زنان / شهلا معظمی، نسیم جانفدا

• فصل پنجم: توسعه انسانی

• توسعه انسانی و جنسیتی زنان / سوسن باستانی، منصوره اعظم آزاده، مرضیه مشتاقیان