نابرابری و جنسیت – بخش دوم

راوی: سلام. . به دومین قسمت پادکست رحا خوش اومدین.ما قراره در اپیزودهای مختلف این پادکست با نگاه جامعه شناسانه به بحث نابرابری و آسیبهای اجتماعی بپردازیم.

من نیلوفر حامدی راوی این پادکست هستم و کارگردانی و تدوین این قسمت رو فائزه حسنی به عهده داره.  به سراغ دومین بخش از قسمت نابرابری و جنسیت میریم. ما در این اپیزود ادامه ی روایت های بخش اول رو خواهیم داشت. اگر قسمت اول پادکست رو گوش ندادین توصیه میکنم اول به سراغ بخش اول برید . در اپیزود اول، بعد از مقدمه به سراغ روایت های حبیبه و بنفشه رفتیم که در دو حوزه ی ورزش و حقوق خانواده، تجربیات و روایت زندگی خودشون رو برامون گفتن. توی این قسمت به سراغ سلامت زنان و آموزش خواهیم رفت و بحث نابرابری و جنسیت  بعد از جمع بندی خانم دکتر فلاحتی، در همین اپیزود به پایان میرسه

تیتراژ
سلامت– لعیا: 5:37 و سلمه 8:20- تخمین کلی این بخش: 16 دقیقه

حوزه ی اولی که قراره تو این قسمت بهش بپردازیم سلامت و دسترسی به بهداشت عمومیه. پیش از ورود به بحث جنسیت، توجه به عدالت در سلامت مهمه؛ اینکه تک تک افراد یک جامعه بدون توجه به قومیت، شغل و جایگاه اجتماعیشون، امکان دسترسی به خدمات سلامت رو داشته باشند. دسترسی افراد به مراقبت بهداشتی درمانی به عنوان یک حقوق اساسی و هدف اجتماعی باید مورد توجه قرار بگیره و همه افراد مستحق دریافت مراقبت‌های سلامت هستند. اما خب در استان های مختلف ایران ما شاهد نابرابری در بحث توزیع امکانات مرتبط با سلامت و خدمات درمانی هستیم. با نگاهی به آمار بهترین و بدترین شاخص های سلامت تو استان های مختلف ایران، متوجه میشیم استان سیستان و بلوچستان در مواردی در پایین ترین رتبه استنهای کشور قرار داره  مثل سقط جنین،  شیوع پیشگیری از بارداری به وسیله کل روش ها، آگاهی صحیح زنان درباره پیشگیری از ایدز و با اینکه وسعت این استان در نسبت با کل کشور، سهم قابل توجه ای داره، اما شرایط سلامت و درمان وضعیت مطلوبی نداره. اولین بخش گفتگومون با لعیاست که پزشکه و برای گذروندن طرحش توی یک روستای مرزی سیستان به نام شهدای هیرمند مشغول به فعالیته و ازش خواستیم در مورد مسائلی که باهاش مواجه هست برامون بگه

پخش لعیا از اول تا 1:50

از لعیا پرسیدیم، آیا مراجعه کننده ها بیمه نیستن؟

پخش 1:50 تا 2:40

حالا در مورد تجربه ی پزشکی لعیا و زنان پرسیدیم. اینکه چه مسائلی به چشمش پررنگ اومده

پخش 2:42 تا آخر

با لعیا که بزرگ شده ی تهرانه صحبت کردیم و امکانات سیستان و بلوچستان و شرایط جسمی و حتی روانی زنان رو با توجه به اونچه که تجربه کرده شنیدیم. اینکه چه موانعی برای دستیابی مردم سیستان و بلوچستان به یک حد متوسطی از برخورداری از خدمات درمانی وجود داره. اما در ادامه با سلمه صحبت کردیم. سلمه متولد و بزرگ شده ی سراوانه، سلمه 25 سالشه و در حال حاضر دانشجوی پزشکی در تهرانه، ازش خواستیم در مورد تجربه ی خودش و مسائل فرهنگی اون منطقه و تابوهایی که برای درمان زنان وجود داره بگه و حالا که تجربه ی زندگی و تحصیل در تهران رو داره، ، از چیزهایی برامون بگه که برای سلامت زنان تو بلوچستان ناهنجار به حساب میاد! پخش سلمه از اول تا 3:07

سلمه در ادامه به اهمیت ورزش و سلامت اشاره میکنه و درباره امکانات ورزشی زنان تو بلوچستان توضیح میده

پخش از 3:09 تا 4:18

طی آماری که امور زنان و خانواده اخیرا منتشر کرده، سیستان و بلوچستان رتبه ی اوله توی درصد زنانی که در دوران بارداری کمترین مراقبت رو دریافت کردن رتبه ی اوله و همینطور بالاترین میزان بارداری زیر 18 سال در کشور مختص به سیستان و بلوچستانه. در مورد بارداری و همینطور مرگ و میر مادران با سلمه صحبت کردیم .

پخش از 4:19 تا 6:00

از سلمه خواستیم به واسطه ی تجربه ی اطرافیانش که توی مراکز درمانی بلوچستان کار میکنن بگه،  تجربه ی خشونت های خانگی که به بیمارستان ختم میشه.

پخش از 6:00 تا 6:48

آخرین صحبت سلمه اشتراک داره با بحث لعیا، عفونت های زنان. این بار سلمه از زاویه ی فرهنگی، علت این بیماری و البته عواقب بعدی عفونت رو میگه

پخش از 6:50 تا آخر

آموزش– شقایق 13:20- تخمین زمان این بخش 16 دقیقه

آخرین بحثی که تو قسمت دوم قراره بهش بپردازیم، نابرابری جنسیتی و آموزش هست. اینکه چطور درس و مدرسه، دانش آموزها رو طبق کلیشه‌های جنسیتی دخترانه و پسرانه تربیت میکنه و در کتاب‌های درسی ما، نقش‌های زنانه چطور بازنمایی میشن. ما تو این بخش با شقایق صحبت کردیم. شقایق29 سالشه، از سال 88 کار معلمی کرده. از دبستان تا دانشگاه، در گستره های مختلف سنی و جنسیتی کار کرده و تجربه داره. همینطور تحصیلات تکمیلیش رشته ی آموزش بوده در دانشگاه هاروارد. بخش اول صحبت هاش به کتاب های درسی و کلیشه های جنسیتی میپردازه

پخش از اول تا 1:40

این سوال ایجاد میشه که کتاب های درسی چقدر اهمیت داره تو فهم ما از جنسیت؟

پخش از 1:40 تا 2:37

در ادامه، شقایق از کتاب های مجزا برامون میگه؛ کتاب های ویژه ی دختران و کتاب های ویژه ی پسران
پخش از 2:37 تا 5:12

طی تجربیاتی که شقایق طی سالها تجربه ی کار معلمی داشته، دوگانه انگاشتن جنسیت و ندیدن جنسیت در قالب یک طیف ، باعث شده هویت بچه‌ها در قالب کلیشه‌های جنسیتی تعریف بشه و هر هویتی به جز اون سرکوب بشه. این مساله رو بهتره با ادبیات خودش بشنویم.

پخش از 5:13 تا 8

بخش بعدی صحبت شقایق، در مورد نقش جنسیتی هست که مدرسه در مورد والدین میسازه

پخش از 8 تا 9:06

فارغ از بحث کتاب های درسی، رفتارهای جنسیتی که با بچه ها در مدارس میشه، در مورد فضاهای آموزشی دختران و پسران صحبت کردیم. جایی که بازهم کلیشه های جنسیتی در مورد فعالیت دخترها و پسرها، تقویت میشه
پخش از 9:07 تا 10:20

تا اینجای بحث، دانش آموزان و کلیشه های جنسیتی مرتبط با آموزش و فضاهای آموزشی رو بررسی کردیم. اما در ادامه شقایق به سمت دیگه ی ماجرا یعنی معلمان زن و مرد و تبعیض های بین اونها میپردازه

پخش از 10:22 تا 12:52 

و در آخر ، شقایق چشم انداز خودش رو از فضای فعلی آموزش ترسیم میکنه .

پخش از 12:53 تا آخر

و حالا، نوبت میرسه به بخش آخر پادکست ، دکتر لیلا فلاحتی، پژوهشگر حوزه ی زنان و یکی از نویسندگان مقاله نابرابری جنسیتی و وضعیت زنان ایرانی در کتاب دومین گزارش وضعیت اجتماعی ایران، که کوتاه در مورد این دو تجربه زیسته ای که شنیدیم، تحلیلی ارائه میدن.

دکتر فلاحتی : 5 دقیقه

وقتی صحبت از حقوق زنان و نابرابری جنسیتی در جامعه میشه، عده ای هرشکلی از تبعیض و نابرابری رو رد میکنند. بعضی هام رد نمی‌کنن اما ساده انگارانه با گزاره هایی مثل « خب اگه زن‌ها درس بخونند، کار کنند به حقوقشون هم میرسن» معتقدند راه حل رفع نابرابری را می دونن و با نصحیت کردن زنان میشه تبعیض را از بین برد. ایراد وارده به این  حرف چیه؟ این چنین تحلیل هایی که با شخصی انگاری نابرابری جنسیتی و با تقلیل ماجرا به تلاش نکردن زنان، ساختارهایی رو که باعث نابرابری در جامعه میشن نادیده می گیرن. این گروه نه کلیشه‌هایی جنسیتی را که در رسانه‌ها و کتاب‌های درسی درباره زن و مرد ارائه می‌شود می بینند و نه سیاست‌هایی که عرصه را برای زنان تنگ کرده است.

پژوهشگران معتقدند حتی در کشورهایی که زنان به شغل و تحصیلات دست یافته‌اند باز هم قوانینی نانوشته مانع تحرک اجتماعی زنان می شود. انگار سقفی شیشه ای اجازه ی دستیابی به عرصه های بالاتر قدرت رو به زنان نمیدن.

 تجربه 4 دهه تلاش زنان ایرانی برای حضور در جامعه نشان می‌دهد راه دراز رفع نابرابری تنها با تحصیلات و رسیدن به شغل و … طی نمی شود و تا زمانی که ساختارهای تبعیض آمیز وجود داره پس نابرابری ها وجود دارد و نمیشه به راحتی از حقوق برابر صحبت کرد. شاید مهم ترین کاری که زنان و مردان دغدغه مند در راستای نابرابری میتونن بکنن اینه که در کنار افزایش آگاهی شون در زمینه ی جنسیت و کلیشه زدایی، در فضای عمومی جامعه هم واکنش داشته باشن، گفتگو کنن و در مقابل مشاهداتشون، سکوت نکنن.

بخش اول پادکست رحا با عنوان نابرابری و جنسیت، همینجا به پایان میرسه. اپیزودهای بعدی پادکست ما با عنوان نابرابری در موضوعات دیگه ادامه داره. خوشحال میشیم نظراتتون رو از طریق اینستاگرام به آدرس RAHMAN.INST  و ایمیل ما، radioraha99@gmail.com در میون بذارید و ما رو به دوستانتون هم معرفی کنین. من نیلوفر حامدی گوینده ی پادکست به همراه فائزه حسنی، کارگردان و تدوینگر این دو قسمت و همکارانمون در موسسه ی رحمان، همین لحظه با شما خداحافظی میکنیم