آخرین گزارش از آمار کشته‌شدگان جنگ 12 روزه یا مقدمه‌ای بر روایت از نابرابری
ما در رحمان بر این باور هستیم که عدالت در ایران آرمانی به حاشیه‌رانده شده و نابرابری مسئله‌ای است که به شکل‌های مختلف در سطوح پیدا و پنهان جامعه ریشه دوانده‌است. نابرابری‌هایی که به یکدیگر پیوند می‌خورند و شکاف‌ها و گسل‌هایی عمیق ایجاد می‌کنند؛ شرایط بحرانی جنگ 12 روزه نیز برای رحمان مناسبتی است تا نابرابری را از این زاویه هم روایت کند. نشست‌های ترویجی رحمان با عنوان «جنگ و نابرابری» تاکنون سه بار برگزار شده است و از نگاه مهاجران، کسب‌وکارها و اقتصاد بحران‌زده پیامدهای جنگ را بررسی کرده‌ایم و در نشست‌های بعدی نیز روایت‌هایی دست اول از جنگ را ارائه می‌کنیم.
روز هفتم مهر ماه 1404، نشست چهارم مؤسسۀ رحمان برگزار می‌شود و جمعی از اصحاب رسانه در کسوت عکاسان آزاد، هنرمندان، خبرنگاران و نویسندگان روایت‌هایی را در نشستی با عنوان «روایتگران» بیان می‌کنند.
پیش از این نشست، خالی از لطف نیست که بدانیم بنا بر منابع رسمی چه تعدادی از انسان‌ها مستقیم از این بحران متأثر شدند و آمار دربارۀ کشتگان جنگ چه روایت کرده است؟ محمدجواد شاکر آرانی و علیرضا کدیور در مجلۀ دقیقه گزارش آماری مبسوطی را از وضعیت جنگ 12 روزه بر اساس اسناد و اخبار منتشر شده تهیه کرده‌اند که می‌تواند برای برگزاری نشست‌های آتی رحمان هم تصویر مناسبی ارائه کند.
در این گزارش آمده است:
گردآوری داده شهدای جنگ ۱۲ روزه از اخبار
در بامداد ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، جنگ ناگهان از پدیده‌ای دور و متعلق به دیگران، به تجربه‌ای ملموس و گریزناپذیر برای بسیاری از ما بدل شد. یکی خواب و خوراکش از صدای انفجار بمب‌ها آشفته شد، یکی کار و زندگی خود را در چمدانی ریخت و برای مدتی نامعلوم به شهر و دیار اقوام و دوستان پناه برد، محل سکونت یکی به تلی از خاک بدل شد، یکی عزیزی را زیر خرابه‌ها، یا در یک پادگان دور از شهر گم کرد و یکی هم خود مجروح شد و جان عزیزش تاب نیاورد.
در ابتدا برخی تصور کردند که این تنها عملیاتی تروریستی مانند ترورهای قبلی اسرائیل در خاک ایران است که شنیدن صدایشان در سال‌های اخیر چندان بی‌سابقه نبود. اما آنچه در بامداد ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ اتفاق افتاد، شروع جنگی پیچیده و سخت بود، جنگی که از چند منظر با طولانی‌ترین جنگ کلاسیک قرن اخیر یعنی جنگ عراق و ایران شباهت‌هایی دارد و چنانچه بعدا در آمار رسمی ایران عنوان شد، جان حداقل ۱۰۶۲ نفر از هم‌وطنان‌مان را گرفت[۱].
* * *
این نوشتار با استفاده از اطلاعات منتشر شده در خبرگزاری‌ها تهیه شده و با تمرکز روی تغییرات آمار شهدای جنگ، به بازخوانی و تحلیلِ آنچه در این دوازده روز اتفاق افتاد می‌پردازد. تحلیل سیر وقایع جنگ با استناد به این داده‌ها، علاوه بر مرور آنچه رخ داد نکات مهمی را درباره آینده نیز مطرح می‌کند.
جمع‌آوری داده‌های تلفات انسانی در زمان جنگ و بعد از آن کار آسانی نیست. معمولا در میانه بحران و حتی تا مدت‌ها بعد از آن، آمار تجمیعی و تفکیکی شهدا به صورت رسمی و دقیق در جایی منتشر نمی‌شود. بعد از پایان جنگ اخیر نیز، نهادهای رسمی در ایران، از جمله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی[۲] و بنیاد شهید و امور ایثارگران[۳]، برخی آمار کلی را درباره تعداد شهدا ارائه کرده‌اند، اما جزئیات این آمار به صورت یکپارچه هنوز در جایی منتشر نشده است.
در چنین شرایطی، برای گردآوری آمار و ارقام مربوط به شهدای ایران، چاره‌ای جز جست‌وجوی دقیق و گسترده در اخبار وجود ندارد. البته بیشتر اخبار منتشرشده درباره کشته‌شدگان جنگ، مربوط به مراسم تشییع و تدفین آنها بود و یافتن ارتباطی میان شهدایی که تشییع و تدفین شده‌اند، با اخبار مربوط به حملات ارتش اسرائیل، نیاز به بررسی جزئیات اخبار منتشرشده داشت[۴].
گردآوری این داده‌ها از ۴ تیر ۱۴۰۴ با مراجعه به طیف گسترده‌ای از اطلاعات منتشر شده در خبرگزاری‌ها آغاز شده و تا تاریخ هفته‌های پایانی شهریور ادامه یافته است. این مقاله با استفاده از همین داده‌ها تهیه شده و جدول آن با هدف بهره‌گیری سایر پژوهشگران و روزنامه‌نگاران به زودی منتشر خواهد شد.
آمار شهدای جنگ اسرائیل و ایران
با توجه به آنچه از خبرگزاری‌ها گردآوری شده، ۱۰۸۸ نفر بر اثر حملات اسرائیل به ایران از ۲۳ خرداد تا ۳ تیر ۱۴۰۴، جان خود را از دست داده‌اند. از میان شهدا ۵۴٪ (حداقل ۵۶۰ نفر) نیروهای نظامی (ارتش، سپاه و بسیج) بوده‌اند، و ۴۶٪ غیرنظامی که شامل نیروهای انتظامی (پلیس/فراجا) با سهم ۱۵٪ (حداقل ۱۵۳ نفر) و شهروندان عادی با سهم ۳۱٪ (حداقل ۳۲۷ نفر) می‌شود.
1088 نفر در اثر حملات اسرائیل به ایران در خرداد و تیر ۱۴۰۴ جان خود را از دست داده‌اند (دست کم ۳ نفر در عملیات پاکسازی بعد از تاریخ آتش‌بس جان خود را از دست داده‌اند که در این آمار لحاظ نشده‌اند).
علاوه بر تعداد شهدا، گستره جغرافیایی حملات اسرائیل به ایران نیز قابل توجه بوده است. از بین ۳۱ استان ایران، ۲۵ استان در طول ۱۲ روز جنگ، مورد هدف حملات اسرائیل قرار گرفته‌اند که این حملات در ۱۸ استان خسارت جانی در پی داشته است. در این میان، تهران به عنوان پایتخت و پرجمعیت‌ترین شهر ایران، بیشترین سهم را از ویرانی‌ها و همچنین تعداد شهدا داشته و بار زیادی از جنگ را به دوش کشیده است. ٪۵۷ شهدای جنگ در تهران جان‌شان را از دست داده‌اند (حداقل ۵۹۲ نفر) که بیش از دو سوم آنها غیرنظامی (شهروندان عادی و نیروهای انتظامی) بوده‌اند. این که چرا پایتخت ایران – و نه هیچ یک از شهرها و استان‌های دیگر، مهم‌ترین هدف اسرائیل در این جنگ بود، یکی از پرسش‌هایی است که پرداختن به آن می‌تواند پرده از برخی ابعاد پنهان این جنگ بردارد.
ادامه این گزارش را اینجا می‌توانید بخوانید.
خواهشمند است با هدف حمایت از فعالیت‌های مطالعاتی مستقل و کمک به توسعۀ فعالیت‌های مدنی مؤسسۀ رحمان، مبلغ مورد نظرتان را به شماره کارت مؤسسه واریز کنید. حمایت شما برای کاهش آسیب‌های اجتماعی و بهبود شرایط کشور از یک برگ تا یک پژوهش اهداف مؤسسۀ رحمان را محقق خواهد کرد.
نظرات کاربران
اشتراک گذاری در
هیچ نظری وجود ندارد.
کامنت خود را بگذارید
مقاله های دیگر
