پیشینه تاسیس رحمان
رحمان یک نهاد مدنی و عامالمنفعه است که در سال ۱۳۸۶ به همت دکتر مصطفی معین، دکتر علی محدث، دکتر جعفر میلیمنفرد و دکتر محمدتقی صالحی تأسیس شد. مأموریت اصلی این مؤسسه، مطالعه و بررسی مسائل اجتماعی ایران، نقد سیاستها، و ارائه راهکارهای علمی برای کاهش آسیبهای اجتماعی است. برخلاف بسیاری از مراکز پژوهشی که پروژههای خود را به سفارش نهادهای دولتی انجام میدهند، رحمان موضوعات پژوهشی خود را از دل جامعه و بر اساس خلأهای موجود انتخاب میکند. ازاینرو، منابع مالی مؤسسه از طریق کمکهای مردمی تأمین میشود.

نشستها
گزارش وضعیت ها
کتاب ها
پژوهشگران
درباره موسسه رحمان
در سالهای اخیر، سازمانهای مردمنهاد (سمنها) متعددی در حوزه آسیبهای اجتماعی فعال شدهاند. بسیاری از این نهادها به ارائه حمایتهای مستقیم مانند تأمین هزینههای تحصیل کودکان کار، درمان بیماریهای سخت، یا ایجاد فرصتهای اشتغال برای گروههای در حاشیه جامعه میپردازند. با وجود ارزشمند بودن این تلاشها، همچنان شکاف عمیقی میان اقدامات اجرایی و شناخت ریشهای مسائل اجتماعی وجود دارد. مؤسسه رحمان با درک این نیاز، بر پژوهش، تحلیلهای چندوجهی و ارائه راهکارهای علمی و عملی برای کاهش نابرابریهای اجتماعی متمرکز است.
رحمان یک نهاد مدنی و عامالمنفعه است که در سال ۱۳۸۶ به همت دکتر مصطفی معین، دکتر علی محدث، دکتر جعفر میلیمنفرد، و دکتر محمدتقی صالحی تأسیس شد. مأموریت اصلی این مؤسسه، مطالعه و بررسی مسائل اجتماعی ایران، نقد سیاستها، و ارائه راهکارهای علمی برای کاهش آسیبهای اجتماعی است. برخلاف بسیاری از مراکز پژوهشی که پروژههای خود را به سفارش نهادهای دولتی انجام میدهند، رحمان موضوعات پژوهشی خود را از دل جامعه و بر اساس خلأهای موجود انتخاب میکند. ازاینرو، منابع مالی مؤسسه از طریق کمکهای مردمی تأمین میشود.
حوزههای فعالیت رحمان
محدوده فعالیتهای رحمان در میانه دو طیف «مؤسسههای مردمنهاد کنشمحور» و «مراکز پژوهشی دانشمحور» قرار دارد. این مؤسسه در سه حوزه کلیدی فعالیت میکند:
• مطالعات کاربردی: پژوهشهای دادهمحور برای شناسایی روندهای اجتماعی و ارائه تحلیلهای عمیق
• نقد سیاستها و دیدهبانی اجتماعی: بررسی تأثیر سیاستها بر جامعه و تلاش برای ترغیب نهادهای تصمیمگیر به اتخاذ راهکارهای عادلانهتر.
• اطلاعرسانی و تأثیرگذاری بر افکار عمومی: تولید گزارشهای اجتماعی، برگزاری نشستها، و انتشار تحلیلهای علمی به زبان ساده برای آگاهسازی جامعه
رحمان مداخله مستقیم در بحرانهای اجتماعی، مطالعات نظری محض، و فعالیتهای تبلیغاتی و بسیج اجتماعی را در حیطه وظایف خود نمیداند
پژوهشهای کلیدی
مؤسسه رحمان تاکنون مجموعهای از تحقیقات اجتماعی مهم را منتشر کرده است، از جمله:
• «گزارشهای وضعیت اجتماعی ایران» که روندهای کلان اجتماعی را در حوزههایی مانند توسعه و همبستگی تحلیل میکند.
• پژوهشها و مجموعه سخنرانیهای موضوعی در زمینههایی مانند همبستگی اجتماعی، سالمندی، جوانان و کودکان
چارچوب نظری فعالیتها
در سالهای اخیر، چارچوب پژوهشی رحمان حول محور مفهوم «نابرابری» متمرکز شده است. نابرابری در این مطالعات به سه بُعد اساسی تقسیم میشود:
1. نابرابری در بازتوزیع منابع : شامل فقر، نابرابری طبقاتی، بیکاری، آموزش و بهداشت رایگان، و دسترسی به خدمات اجتماعی.
2. به رسمیت نشناختن تفاوتها: شامل نابرابریهای مرتبط با جنسیت، قومیت، مذهب، حقوق افراد دارای معلولیت، کودکان و سالمندان.
3. نمایندگی سیاسی و شکافهای فرهنگی:بررسی فاصله میان ارزشهای فرهنگی رسمی و مطالبات اجتماعی، که خود را در قالب اعتراضات و جنبشهای «زندگیخواهی» نشان میدهد.
راهبردها
1- افزایش تاثیر اجتماعی مطالعات و پژوهش ها
از طریق:
– ارتقای فرآیند موضوعیابی علمی و مبتنی بر نیاز مخاطبان
– تنوعبخشی در شیوه انتشار نتایج مطالعات
– نقد و پیشنهاد سیاست¬های اجرایی در کنار مطالعات توصیفی و تحلیلی
– توجه بیشتر به حوزه¬های مطالعات کاربردی
– تدوین فرآیند مشارکت مخاطبان در موضوع¬یابی مطالعاتی
2- تداوم پیشگامی در حوزه مطالعات اجتماعی
از طریق
– پرداختن به مسائل اجتماعی نوپدید و یا مغفول و آینده پژوهی در این باره
– حفظ استقلال علمی
– گسترش ارتباط با نخبگان علمی و اجتماعی
– همکاری مطالعاتی با سایر مؤسسات مردم نهاد در طرح¬های مداخله اجتماعی آنان
3- تامین منابع مالی مورد نیاز
از طریق:
– ایجاد سازمان پشتیبانان مطالعات مستقل و مؤثر
– انجام مطالعات مرتبط با مأموریت مؤسسه¬ برای دستگاه¬های اجرایی
– استفاده از فرصت برنامه¬های مسئولیت اجتماعی شرکت¬ها
– بهرهگیری از سرمایه اجتماعی اعضای هیأت امنا
4- گسترش ارتباطات و تثبیت پایگاه اجتماعی
از طریق:
– معرفی مؤسسه در سطح مخاطبان و جامعه
– توسعه همکاری با سایر مؤسسات مردم¬نهاد
– تنوع بخشی به رسانه¬های ارتباطی
5- ارتقای توان سازمانی
از طریق:
– تغییر رویکرد به سمت ایجاد سازمان کار حرفه¬ای
– بازنگری و بازسازی ساختار سازمانی
– آموزش و مهارت افزایی کارکنان
– مشارکت فکری و اجرایی اعضای هیأت مدیره
– افزایش مشارکت پارهوقت پژوهشگران و اعضای هیات علمی در سازمان کار مؤسسه
– گسترش فرصت¬های همکاری داوطلبانه پژوهشگران
ماموریت ما
مأموریت مؤسسه رحمان تولید و ترویج دانش در حوزه نابرابریها و آسیبهای اجتماعی با رویکردی علمی-پژوهشی است. رحمان با انجام مطالعات کاربردی، نقد سیاستها و اطلاعرسانی عمومی تلاش میکند شناختی دقیقتر از مسائل اجتماعی ایران ارائه دهد و زمینه را برای تصمیمگیریهای آگاهانهتر در سطح جامعه و سیاستگذاری فراهم کند. این مؤسسه در پی ارتقای آگاهی عمومی، تقویت جامعه مدنی و توسعه گفتمان علمی پیرامون مسائل اجتماعی است و بهعنوان یک نهاد مستقل، به تحلیل و ارزیابی سیاستها و روندهای اجتماعی میپردازد.
چشم انداز
رحمان بر این باور است که تغییرات اجتماعی پایدار نیازمند شناخت علمی مسائل، دیدهبانی مستمر، و گفتوگوی مؤثر میان جامعه مدنی، سیاستگذاران و افکار عمومی است. در همین راستا، مؤسسه تلاش میکند تا با ارائه تحلیلهای دادهمحور و پژوهشهای مستقل، به بهبود سیاستگذاری اجتماعی و افزایش آگاهی عمومی کمک کند.
هیئت امنا

مصطفی معین
عضو هیئت امنا

محمدتقی صالحی
عضو هیئت امنا

محمد باقریان
عضو هیئت امنا

حسن تاجالدین
عضو هیئت امنا

محمد ستاری فر
عضو هیئت امنا

محمدعلی توکل کوثری
عضو هیئت امنا

احمدعلی نوربالا تفتی
عضو هیئت امنا

حمیدرضا جلاییپور
عضو هیئت امنا
هیئت مدیره

مصطفی معین
مؤسس

علی محدث
عضو هیئت مؤسس

پیمان مغازه
عضو هیئت مدیره

اشرفالسادات موسوی
مدیرعامل

میرطاهر موسوی
عضو هیئت مدیره

ابوالحسن ریاضی
عضو هیئت مدیره

علی کریمی
عضو هیئت مدیره

هادی خانیکی
عضو هیئت مدیره
همکاران

اسما صارمی
مدیر داخلی

ریحانه بویاجو
امور اداری و دفتری

فردوس شیخالاسلام
سردبیر فصلنامه

عطیه ملکزاهدی
دبیر پادکست و تولیدمحتوا

زهرا اصغری
دبیر پژوهش

نرگس کارخانهای
دبیر نشستها

رایحه حسینی
کارشناس پژوهش

زهرا معینی
دبیر آموزش