سلام اینجا رادیو رحاست. قراره در اپیزودهای مختلف این پادکست به بحث نابرابری و آسیب‌های اجتماعی با نگاه جامعه‌شناسانه بپردازیم. این رادیو توسط موسسه رحمان ساخته میشه و در هشتمین شماره این پادکست به سراغ بحث نابرابری و آب رفته‌ایم. در ضرورت زندگی انسان‌ها در محیطی پاک و بهداشتی و استفاده از آب و هوای تمیز و سالم شکی وجود ندارد. اما آیا همه‌ی مردم ایران به محیط‌زیستی سالم و بهداشتی دسترسی دارند؟ یا پایتخت‌نشینی، طبقه اقتصادی و موارد مشابه نابرابری‌هایی را در دسترسی به آب و محیطی سالم ایجاد کرده است؟ در این شماره از رادیو رحا به سراغ افرادی رفتیم که حتی در استفاده حداقلی از امکاناتی که سیاره‌ای که تو اون زندگی می‌کنیم در تنگنا هستند و  شرایط سختی را تجربه می‌کنند. از بین شکل‌های مختلف نابرابری‌های محیط‌زیستی مثل هوا، خاک و غیره فقط به سراغ یکی از آنها رفتیم: آب در این قسمت می‌خوایم به این سوال پاسخ دهیم که آیا مایه‌ی حیات عادلانه در کشور تقسیم شده است؟ متخصصان برای پاسخ دادن به این سوال از واژه عدالت آبی استفاده می‌کنند این اصطلاح با عدالت اجتماعی پیونده خورده است. در واقع هر چقدر حکومت‌ها آب را عادلانه‌تر توزیع کنند به عدالت اجتماعی و حکمرانی خوب نزدیک‌تر شده‌اند. یکی از بحث‌های مهم در عدالت آبی، مدیریت منابع آب است. محور اصلی مدیریت آب، مصرف آب است. مصرف آب در 3 بخش در نظر گرفته می‌شود: آب شرب یا آب آشامیدنی، استفاده از آب در صنایع و کارخانه‌ها و مصرف آب در کشاورزی. به نظر می‌رسد مدیریت منابع آب در ایران در هر سه بخش مشکلات زیادی را دارد و آب عادلانه توزیع نشده است. مثلا در بخش آب آشامیدنی، کیفیت آب در استان‌های مختلف تفاوت زیادی دارد. استان خوزستان یکی از این استان‌هاست. روایت سارا رو بشونید که32 سالشه و اصالتا خوزستانیه: (ویس سارا از 00:40 تا 1:29) راه‌حل مردم خرید دستگاه‌های تصفیه آب بوده. (ویس سارا از 1:30 تا 2:24) محمد مالی سردبیر روزنامه خوزی‌های خوزستان از کیفیت آب آشامیدنی در دیگر شهرهای استان خوزستان میگه.(ویس دوم مالی همون که 12 دقیقه است. از 4:39 تا 5:11) منبع تامین آب شرب خوزستان رودخانه‌ها و آب‌های سطحی است اما این آب‌های سطحی در چه شرایطی هستند؟ (ویس دوم مالی از5:30 تا 7:22) مشکل آب آشامیدنی مختص خوزستان نیست. در برخی از مناطق کشور اساسا آبی برای نوشیدن وجود ندارد. آریا جعفری عکاس و خبرنگار خبرگزاری ایسنا و کاپیتان سابق تیم ملی قایقرانی است. جعفری سال 93در پروژه‌ای محیطزیستی ورزشی زیر نظر سازمان محیط‌زیست شرکت میکنه و مسیر رودخانه قزل اوزن تا دریای خزر را طی می‌کند. او از وضعیت آب قزل اوزن میگه: (ویس اول آریا جعفری 4:49 تا 5:30) یکی دیگر از جنبه‌های عدالت آبی، مدیریت منابع آب در بخش کشاورزی است. سیاستمداران ایران طی 4 دهه‌ی گذشته توسعه‌ی کشاورزی را در دستور کار خود قرار داده‌اند. اما آیا آبی برای استفاده‌ی کشاورزان وجود دارد؟ آریا جعفری که بارها به استان اصفهان سفر کرده از مشاهدات خودش میگه: (ویس اول آریا جعفری از 1:12 تا 3:03) زمانی خوزستان به نخلستان‌هایش معروف بود اما حالا چی؟ (ویس سارا از 4:44 تا 5:35) نه فقط کشاورزان استان‌های اصفهان و خوزستان بلکه کشاورزان استان‌های دیگه هم به دلیل نبود آب شغل خودشون رو از دست دادن. مثل کشاورزان استان سیستان و بلوچستان. با پرویز کدخدایی عضو سابق شورای شهر بنت درباره‌‍‌ی وضعیت کشاورزان استان سیستان و بلوچستان صحبت کردیم. (ویس کدخدایی از 1:42 تا 2:38) اما علت کمبود آب در بخش کشاورزی چیست؟ مجتبی شوریان استادیار دانشکده عمران دانشگاه شهید بهشتی که در این شماره به عنوان کارشناس همراه ما هستند به این سوال پاسخ می‌دهند.(ویس سوم مجتبی شوریان  از 1:20 تا 1:56+2:10 تا 2:26) در این وضعیت آیا باز هم باید این شکل از کشاورزی رو ادامه بدیم؟ (ویس سوم شوریان از 7:22 تا 8:14) یکی دیگر از بحث‌های عدالت آب تقسیم‌بندی حوزه‌های آبریز است. متخصصان معقتدند تخصیص آب باید اساس نفع همه‌ی مردم ساکن در یک حوزه‌ی آبریز باشد اما ( ویس دوم شوریان از 3:12 تا4:20) راه‌های مختلفی برای تامین آب در ایران اجرا شده یکی از این راه‌ها احداث سد بوده است. اما آیا این سدها توانسته‌اند زمین‌های خشک خوزستان را سیراب کنند؟( ویس دوم محمد مالی9:21 تا 9:57 ) یکی دیگه از راه‌های تامین آب در مناطق خشک و بیابانی انتقال آب است. این طرح‌ها با چه منطقی اجرا می‌شود؟ (ویس پنجم از 11:03 تا 11:56) انتقال آب علاوه بر ضررهای زیست‌محیطی، تبعات اجتماعی هم دارد. شوریان از تبعات انتقال آب یک استان به استان دیگه میگه (ویس چهارم شوریان از 2:43 تا 3:23) همان طور که در آغاز بحث گفتیم عدالت اجتماعی و عدالت آبی رابطه‌ی نزدیکی با هم دارند. و نابرابری‌های اجتماعی منجر به بحران آب می‌شود اما چگونه؟(ویس آخر شوریان از 0:21 تا 1:30) تبعات محیط‌زیستی ادامه‌ی این شکل از کشت چیست؟ (ویس پنجم 7:00 تا 7:21) از سوی دیگر بحران آب نابرابری‌های اجتماعی را تشدید می‌کند؟(ویس آخر شوریان از 2:40 تا 3:38) بنابراین در شرایط کنونی که از یک سو با بحران‌های اجتماعی و از سوی دیگر با بحران‌های آبی مواجه هستیم چه کاری باید انجام دهیم؟ وظیفه‌ی دولت در قبال کشاورزان و باغدارانی که با نبود آب، شغل خود را از دست می‌دهند چیه؟(ویس پنجم شوریان از 8:10 تا 8:30) آیا این شکل از کشاورزی سود اقتصادی دارد؟ ( 8:54 تا 9:21) وقتی از عدالت آبی حرف می‌زنیم بحث حق آبه و تخصیص منابع آب مطرح می‌شه اما جنبه‌ی پنهان نابرابری آبی دیده نمیشه. آلودگی آب‌ها و خشک شدن رودها شور و شوق زندگی را از مردمان نزدیک رودها می‌گیرد. (ویس سارا از 4:02 تا 4:26) نه فقط کارون، بلکه رودهای زیادی زمانی نه چندان دور شاید تنها محل تفریح و خوشگذرانی مردم سختکوش ایران بوده است و چنان با فرهنگ مردم این سرزمین آمیخته شده‌اند که به شعرها، قصه‌ها، ضرب‌المثل‌ها راه یافته‌اند، اما امروز اثری دیگر از جوش و خروش این رودها باقی نمانده است. آن طور که در این شماره از رادیو رحا دیدیم همه‌ی مردم ایران سهم برابری در دسترسی به آب ندارند و نزدیکی به تهران و ترجیح منافع سیاسی جای تصمیمات عاقلانه و خیر عمومی را برای همه‌ی مردم گرفته است. در واقع جامعه‌ای که تو اون زندگی می‌کنیم اون قدر نابرابره که گروهی به راحتی میتونن به آب سالم، هوای پاک و طبیعت دسترسی داشته باشند و گروهی دیگه این شرایط رو ندارند. به علاوه نابرابری در دسترسی به آب، نابرابری‌های اقتصادی را تشدید می‌کند و در زمان بحران‌های محیط‌زیستی طبقات پایین جامعه بیشتر احتمال دارد شغل و درآمد خود را از دست بدهند. موضوعی که به مهاجرت‌های اجباری، حاشیه‌نشینی و… دامن می‌زند، باید اضافه کنیم که به دلیل کمبود زمان پادکست فقط به مشکلات و کمبود آب در چند استان کشور اشاره کردیم اما امروز مشکلات آبی مختص این چند استان نیست و نه فقط کویرنشینان بلکه همه‌ی استان‌های کشور با تنش‌ها و بحران‌های آبی روبرو هستند و اگر امروز فکری برای آن نشود با خطر از بین رفتن کل خاک ایران مواجه هستیم. هشتمین اپیزود رادیو رحا همین جا به پایان می‌رسه، این رادیو توسط موسسه رحمان ساخته می‌شه و در این شماره همون طور که شنیدین به بحث نابرابری و آب پرداختیم، منبع اصلی ما در این شماره مقاله‌ی «تخریب محیط‌زیست و نابرابری‌های محیط‌زیستی در ایران»، به نویسندگی عباس صالحی بابلسر و زهرا پازوکی‌نژاد بود. این مقاله در کتاب آسیب‌های اجتماعی و نابرابری، دومین گزارش وضعیت اجتماعی ایران منتشر شده است. بی‌شک این شماره از رادیو رحا ساخته نمیشد مگر با همراهی سارا، محمد مالی، آریا جعفری و پرویز کدخدایی که مشاهدات خود را با ما درمیان گذاشتند. همچنین تشکر می‌کنیم از دکتر مجتبی شوریان که به عنوان کارشناس تحلیل‌های خود را ارائه دادند. به علاوه ممنونیم از محمد درویش که در این قسمت با کمک‌های فکری خود همراه ما بودند. اپیزودهای بعدی پادکست ما با محوریت نابرابری در موضوعات دیگر ادامه داره،‌خوشحال می‌شیم نظرهاتون را از طریق اینستاگرام به آدرس rahman.inst و ایمیل ما radioraha99@gmail.com  در میون بذارید و ما رو به دوست‌تان‌تون هم معرفی کنید.