پانل “چیستی امید اجتماعی”

پانل “چیستی امید اجتماعی” در اولین روز همایش علمی “امید اجتماعی در ایران” با حضور سعید مدنی، پرویز آزاد فلاح، فهیمه بهرامی، میلاد پشتیوان و محمد مهدی اردبیلی برگزار شد.

از امید فردی تا  امید اجتماعی

دکتر سعید مدنی در اولین روز همایش علمی امید اجتماعی در ایران به عنوان مدیر پنل چیستی امید اجتماعی سخنران بعدی بود که به ارائه نظرات خود پرداخت. این پژوهشگر ارشد علوم اجتماعی، صحبت های خود را در توضیح مفهوم و چیستی امید، امید فردی تا امید اجتماعی را مورد بررسی قرار داد. به اعتقاد مدنی از دیدگاه روانشناختی امید یا ناامیدی فردی است که سرمایه روانشناختی را شامل می شوددر رویکرد مثبت خود به انطاف پذیری در رابطه با جهان اطراف تعریف می شود. از نظرگاه جامعه شناختی امید را می توان، جمعی، جماعتی و عمومی تعریف کرد. وی در ادامه تاکید کرد امید؛ آرمان نیست، هوس نیست بلکه بازتاب ارزشهای اخلاقی رایج جامعه است.
این دانش آموخته جامعه شناسی امید عمومی را از بالا به پایین توصیف کرد که جنبه پر زرق و برق دارد و بی محتواست. به عنوان نمونه می توان به فرآیند وعده های انتخاباتی سیاستمداران اشاره کرد که به صورت غیر مسئولانه به مردم امید داده می شود. امید عمومی معمولا به علت دورغی بودن خود منجر به بی اعتمادی و ناامیدی خواهد شد. اما امید جمعی هم از جهت منشا و هم پیامد با امید عمومی متفاوت است. امید عمومی از درون جامعه و پایین به بالا است. وقتی گروهی از مردم دیدگاهشان را به اشتراک می گذارند و گاهی قطع ارتباط با نهاد مسلط موجب امید جمعی می شود. مدنی توضیح داد وقتی امید فردی در پیوند با امید جمعی قرار می گیرد که تصور فردی از آینده مطلوب و راه دستیابی به آن را به دیگران به اشتراک می گذارند.

مدنی که مسئولیت مدیریت پتل “چیستی امید اجتماعی” را بر عهده داشت در توصیف امید اجتماعی آن را محصول جمع شدن امیدهای جمعی در یک فرآیند پیوسته دانست. وی در مفهوم امید اجتماعی موضوع مورد امیدواری یا ناامیدی و همچنین مسیر رسیدن به وضعیت مطلوب را دارای اهمیت دانست. وی با اشاره به این که هر اعتراض اجتماعی نشانه ای از امید یا ناامیدی اجتماعی را باخود همراه دارد، از دیدگاه نظریه انتقادی بستر امید را مهم توصیف کرد. چنانچه نوع جامعه ای که در آن به بررسی امید اجتماعی میپردازیم نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.

علاقه اجتماعی: سازه بنیادین در امید اجتماعی و سلامت

دکتر پرویز آزاد فلاح به عنوان یکی از شرکت کنندگان در پنل «چیستی امید اجتماعی» در همایش امید اجتماعی، این مفهوم را در ارتباط با علاقه اجتماعی از منظر روانشناسی مورد بررسی قرار داد. این متخصص روانشناسی با تاکید بر علاقه اجتماعی ادعا کرد این علاقه به انسان ها اجازه می دهد که از کمال گرایی دوری کنند و در جامعه ای با علاقه اجتماعی بالا، کمال در فرد خلاصه نمی شود، بلکه در جامعه تعریف می شود. وی تاکید کرد در جامعه ای که علاقه اجتماعی نباشد بردن به هر قیمتی مهم است.

نمود اجتماعی امید در موعود گرایی

فهیمه بهرامی دانش آموخته علوم اجتماعی، در سخنرانی خود در پنل چیستی امید اجتماعی سخنرانی خود را در رابطه با نموداجتماعی امید در موعودگرایی و اتوپیا اراءه کرد. این دانش آموخته علوم اجتماعی با تعریف موعودگرایی ، انتظار را امری فرافرهنگی و فرامذهبی دانست که میتواند منجر به تحولات اجتماعی و فرهنگی شود. ایشان تاکید کردند که فقر، محرومیت اجتماعی و سرکوبهای سیاسی عوامل مهمی در تبدیل امید به انتظار و ایجاد اندیشه های موعودگرایانه و جنبشهای هزاره گرایانه هستند.

الهیات تطبیقی امید

میلاد پشتیوان دانش آموخته الهیات در این پنل امید را در تفکر مسیحیت و اسلام مورد بررسی قرار داد. امید در مسیحیت به مثابه فضیلت و امید سیانیک بود و در رویکرد اسلامی بینشی دینی نسبت به جهان است. در پایان اظهار داشتند تاریخ امید، تاریخ لطف الهی خواهد بود.

ضرورت فلسفه و امکان احیای امید

دکتر محمد مهدی اردبیلی در پانل چیستی امیداجتماعی ، لزوم و ضرورت امید اجتماعی را از منظر فلسفی مورد بررسی قرار دادند. این استاد دانشگاه امید فردی را نوعی توهم دانسته و اظهار داشتند تنها زمانی امید امکان وجود پیدا میکند که به صورت اجتماعی متبلور شود.