خشونت و تاب‌آوری

توضیحات

«افراد و جوامع در پاسخ به مشکلات فردی و اجتماعیِ همیشه موجود، واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهند که می‌توان آنها را در ابعاد مسئله‌محورـ‌هیجان‌محور یا منفعلانه‌ـ‌فعالانه طبقه‌بندی کرد. یکی از عوامل مؤثر در نوع پاسخ‌دهی به مشکلات، شدت چالش است. تجارب و نتایج پژوهشی نشان می‌دهند وقتی شدت مشکلات فراتر از توانایی معمول باشد، بیشتر انسان‌ها در مقابل مشکلات از پا درمی‌آیند و نمی‌توانند واکنش مناسب از خود نشان دهند. ولی با وجود این روند کلی، افرادی نیز هستند که در مقابل چالش‌های شدید و پیچیده می‌توانند عملکرد مناسبی داشته باشند. تاب‌آوری مفهومی است که برای توصیف این فرایند به‌کار می‌رود.

با توجه به شرایط اجتماعی پیچیدۀ کشور، مانند تحریم‌، تورم، بی‌عدالتی و نابرابری در عرصه‌های گوناگون و… شناخت چگونگی واکنش افراد به مسائل مبتلابه جامعه و تلاش برای سازنده‌ترکردن این واکنش‌ها ضرورت دارد. اینکه چه عواملی باعث تاب‌آوری افراد می‌شود و مهم‌تر آنکه تحت چه شرایطی، تاب‌آوری ویژگی اجتماعی پیدا می‌کند تا بتوانیم از جامعۀ تاب‌آور سخن بگوییم، از جمله موضوعاتی است که تلاش شد در این مجموعه به آنها پرداخته شود. در این بررسی، به واکنش تاب‌آورانه به‌عنوان واکنش مثبت و فعال و به واکنش پرخاشگرانه، به‌عنوان واکنش منفی و فعال توجه شده و بنابراین، شیوه‌های رایج حل مسئله و واکنش‌های منفعلانه از حیطۀ بررسی این مجموعه کنار گذاشته شده است. به همین منظور، در یک مجموعه سخنرانی با عنوان «واکنش ما به چالش‌های اجتماعی» که از مهر 1398 آغاز شد و تا آذر 1399 ادامه یافت. متن سخنرانی‌ها پیاده و ویراستاری شد و برای چاپ در مجموعه مقالات به تأیید سخنران رسید. این کتاب حاصل این فرایند و شامل 11 مقاله از اشرف‌سادات موسوی، زهرا اکبری، عطیه ملک‌زاهدی، آذرخش مکری، جبار رحمانی، اردشیر منصوری، شاهد شعاعی، محمد‌مهدی فرقانی، ایمان واقفی، عمادالدین باقی، محسن حسام‌مظاهری، مقصود فراستخواه، داوود فیرحی است.»

از مقدمه کتاب «خشونت و تاب‌آوری: مواجهه با چالش‌های اجتماعی»

مشخصات نشر: تهران: نشر دگر، 1402.

گردآورنده: اشرف سادات موسوی

ویراستار: معصومه الیاس‌پور

آماده‌سازی: وحید موسوی داور

طرح جلد: رشید توشه

کمیته کارشناسی: هدی امامی، شهاب شهسوارزاده، فردوس شیخ‌الاسلام، اسما صارمی، ضحی معتمدی، پیمان مغازه، زهرا موحدی ساوجی، سیده هدی ناجی